Dương Hậu

Tiểu thuyết “Dương Hậu” được tác giả Hoa Bằng gọi là “truyện dài lịch sử”, mang trong mình hai sứ mệnh: tiểu thuyết và lịch sử.

Về tính chất lịch sử trong “Dương Hậu”, nếu chúng ta chịu khó giở lại chính sử như “Đại Việt sử ký toàn thư”, “Đại Việt sử ký tiền biên”, “Khâm định Việt sử thông giám cương mục”, “Việt sử lược” hay “Việt sử yếu” của Hoàng Cao Khải, thì rõ ràng một điều không thể chối cãi được đó là tác giả Hoa Bằng đã đi sát với sử liệu để viết nên thiên tiểu thuyết này.

Về mặt tiểu thuyết, tác phẩm “Dương Hậu” chủ yếu viết về cuộc đời của hoàng hậu Dương Vân Nga. Trên tinh thần bênh vực cho người đàn bà – người đàn bà lịch sử, tác giả Hoa Bằng cơ đồ đã xuất phát từ góc nhìn nữ quyền và tự do dân chủ tiến bộ lúc bấy giờ, để suy xét và giải oan cho một người phụ nữ - Dương Vân Nga, vượt qua những định kiến của xã hội truyền thống đương thời, cùng với những thành kiến thâm căn cố đế, gây ra mặc cảm đối với một người phụ nữ trong xã hội phong kiến còn sót lại.

Đọc “Dương Hậu” chúng ta có thể dễ dàng thấy được sự vị tha, lòng bao dung và cái nhìn của tác giả về thân phận của người phụ nữ trong thế cuộc vận nước lung lay, thấy được cái tâm tư mà Hoa Bằng đã dành cho người phụ nữ bị cột thắt, ràng buộc bởi những tư tưởng truyền thống khắt khe. Ông đã hiểu được người phụ nữ yếu thế, bị vây khốn trong vòng nội loạn và ngoại xâm, một nước cờ đi sai có thể dẫn đến việc sinh linh đồ thán, thậm chí là mất nước vào tay giặc Tống. Chúng ta thử nghĩ, một sự đổi ngôi, thay triều đại, mà không phải khiến cho dân trong nước lâm vào cảnh đồ sát, sự chuyển đổi từ dòng họ Đinh sang dòng họ Lê êm đềm như thế, nếu không phải một phần nhờ vào sự khéo léo của bà thì hẳn sẽ như thế nào?

Nếu cho rằng bà yêu Lê Hoàn mà trao nước, thì cũng là việc thường của một con người, một người phụ nữ. Hoa Bằng đã nêu cao tính nhân văn trong thời đại này, kêu gọi người đời sau không nên khắt khe với người đời trước, bởi vì việc ấy là nên.